Eksport towarów

Sprzedaż dokonywana na rzecz kontrahentów pochodzących z krajów spoza Unii Europejskiej stanowi eksport towarów. Dostawa towarów spełniająca definicję eksportu generalnie podlega pod prawo do zastosowania zerowej stawki podatku VAT, ale muszą zostać spełnione dodatkowe warunki, tj. posiadanie dokumentów potwierdzających wywóz towarów poza obszar UE.

Definicja eksportu towarów

Według ogólnej definicji zawartej w Ustawie o podatku od towarów i usług (ustawie o VAT) – eksport towarów jest to dostawa towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez dostawcę (lub na jego rzecz) lub nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz – jeżeli wywóz jest potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach. Wyłączeniu podlega jednak wywóz towarów przez samego nabywcę do celów wyposażenia lub zaopatrzenia statków rekreacyjnych oraz turystycznych statków powietrznych lub innych środków transportu służących do celów prywatnych. Co ważne, z eksportem towarów mamy do czynienia również w przypadku, gdy towary zostaną objęte procedurą wywozu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, niż Polska.

Różnica pomiędzy eksportem bezpośrednim a pośrednim

W przypadku eksportu towarów mogą wystąpić dwie sytuacje:

• eksport bezpośredni – gdy wywóz towarów poza granice UE jest dokonywany przez dostawcę lub na jego rzecz (dokumenty eksportowe wystawione na dostawcę),
• eksport pośredni – gdy wywóz towarów poza granice UE jest dokonywany przez nabywcę lub na jego rzecz (dokumenty eksportowe wystawione na nabywcę).

Przykład 1:

Polska „Firma X” dokonała sprzedaży towarów na rzecz „Firmy Y” ze Stanów Zjednoczonych. W sytuacji, gdy wywozu towarów poza granice UE dokona polska firma, wówczas mamy do czynienia z eksportem bezpośrednim. Jeżeli wywóz byłby dokonywany przez nabywcę lub na jego rzecz, to transakcja stanowiłaby eksport pośredni.

Obowiązek podatkowy

Dla eksportu towarów ustawodawca nie przewidział szczególnych zasad powstawania obowiązku podatkowego dla celów VAT, zatem należy posługiwać się zasadą ogólną określoną w art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, czyli z chwilą dokonania dostawy towarów. Jednocześnie, jeżeli podatnik przed dniem dokonania dostawy towarów otrzymał całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Warto podkreślić, że od 1 stycznia 2014 r. fakt wystawienia faktury dokumentującej dostawę towarów nie wpływa na moment powstania obowiązku podatkowego przy eksporcie towarów. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, fakturę mamy prawo wystawić na 30 dni przed dokonaniem dostawy oraz nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu dokonania dostawy towarów.

Eksport towarów a prawo do zastosowania stawki 0% VAT

Generalną zasadą, jaka wynika bezpośrednio z przepisów ustawy o VAT jest, że w eksporcie towarów stawka podatku wynosi 0%. Jednak podatnik ma prawo zastosować obniżoną stawkę jedynie pod warunkiem, że przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej. Zgodnie z przepisami ustawy o VAT dokumentem tym jest w szczególności:

• dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez urząd celny wydruk tego dokumentu (komunikat IE-599),
• dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność (np. kopia komunikatu IE-599),
• zgłoszenie wywozowe w formie papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez urząd celny (karta SAD 3).

Należy podkreślić, że bardzo ważne jest otrzymanie dokumentu potwierdzającego wywóz towarów z uwagi na dodatkowe regulacje prawne w tej kwestii. Jeżeli potwierdzenie wywozu nastąpi przed terminem złożenia deklaracji VAT za okres, w którym wystąpiła dostawa, wówczas sprzedawca wykazuje za ten okres przychód z tytułu eksportu towarów ze stawką podatku 0%.

Przykład 2:

Firma A z Polski dokonała dostawy towarów na rzecz Firmy B z Rosji w dniu 20 stycznia 2016 r. Dokumentację potwierdzającą wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej polski przedsiębiorca otrzymał w dniu 15 lutego 2016 r. – czyli przed terminem złożenia deklaracji VAT-7 za styczeń. W takiej sytuacji Firma A wykazuje przychód z tytułu eksportu towarów ze stawką 0% w deklaracji VAT-7 oraz rejestrze VAT za styczeń.

W sytuacji, gdy eksporter nie otrzyma udokumentowanego potwierdzenia wywozu towarów przed terminem złożenia deklaracji VAT za okres, w którym dokonano dostawy towarów, ale przed terminem złożenia deklaracji za okres następny – wówczas wykazuje przychód w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%.

Przykład 3:

Polska Firma A dokonała dostawy towarów na rzecz Firmy B z Rosji w dniu 20 stycznia 2016 r., jednak dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza obszar UE otrzymała dopiero 3 marca 2016 r., czyli przed terminem złożenia deklaracji VAT-7 za kolejny okres rozliczeniowy. W takim przypadku Polska Firma A ma prawo do zastosowania stawki 0% VAT oraz wykazania danej dostawy w ewidencji w lutym 2016 r.

Nieotrzymanie potwierdzenia w dwóch powyżej omówionych terminach, skutkuje obowiązkiem wykazania danej dostawy w ewidencji sprzedaży oraz deklaracji VAT za okres rozliczeniowy następujący po dostawie towarów, ale przy zastosowaniu stawki właściwej dla dostawy tego towaru na terytorium kraju.

Co ważne, otrzymanie dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Unii Europejskiej w terminie późniejszym, upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym otrzymano ten dokument.

Przykład 4:

Polska Firma A dokonała dostawy towarów na rzecz Firmy B z Rosji w dniu 20 stycznia 2016 r. Do dnia 25 marca (termin złożenia deklaracji VAT-7 za luty) eksporter nie otrzymał jednak dokumentów potwierdzających wywóz towarów poza terytorium UE. W związku z powyższym, polska Firma A ma obowiązek wykazać dostawę towarów opodatkowaną krajową stawką VAT – w rejestrze sprzedaży oraz deklaracji VAT za luty 2016 r.

Firma A otrzymała dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza terytorium UE w dniu 8 czerwca 2016 r. W związku z otrzymaniem dokumentów potwierdzających eksport, podatnik nabył prawo do zastosowania stawki 0% odnośnie danej dostawy towarów. W takiej sytuacji nie ma konieczności dokonywania korekty deklaracji VAT za luty 2016 r., gdyż korektę związaną z tą sprzedażą podatnik wykonuje w bieżącym okresie – czyli zmniejsza podstawę opodatkowania przy stawce 23%, a wykazuje przychód z tytułu eksportu towarów ze stawką 0% w deklaracji za czerwiec 2016 r.

Powyższe sytuacje można w łatwy sposób wykazać w serwisie ifirma.pl. W zależności od podanej przez użytkownika daty otrzymania dokumentów potwierdzenia wywozu towarów poza granice UE, przychód jest wykazywany przy stawce 0% lub jako sprzedaż krajowa w odpowiednim okresie. Instrukcja postępowania została opisana w dalszej części artykułu.

Zaliczka na poczet eksportu towarów

Zmiana przepisów, jaka miała miejsce wraz z początkiem 2014 r. wprowadziła nowe regulacje odnośnie stosowania stawki 0% podatku VAT w przypadku otrzymania zaliczki z tytułu eksportu towarów. Jak stanowi art. 41 ust. 9a ustawy o VAT, jeżeli podatnik otrzymał całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów, stawkę podatku 0% można zastosować w odniesieniu do otrzymanej zapłaty, w przypadku spełnienia dwóch warunków:

• wywóz towarów poza terytorium UE nastąpi w terminie 2 miesięcy (od 1 stycznia 2021 roku termin ten został wydłużony do 6 miesięcy, w związku z wejściem w życie pakietu Slim VAT), licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał zapłatę,
• podatnik w powyżej wspomnianym terminie otrzyma również dokument potwierdzający dany wywóz towarów.

Przykład 5:

Polska Firma A w dniu 20 stycznia 2016 r. otrzymała zaliczkę od firmy ze Stanów Zjednoczonych na rzecz przyszłej dostawy towarów. W takiej sytuacji, aby polski podatnik mógł zastosować stawkę 0% VAT w stosunku do otrzymanej kwoty, wywóz towarów poza terytorium UE oraz otrzymanie dokumentów potwierdzających musi nastąpić do końca marca 2016 r. W przeciwnym przypadku sprzedaż musi zostać opodatkowana w kraju według odpowiedniej stawki VAT obowiązującej na dane towary w Polsce.

Faktura dokumentująca eksport towarów w serwisie ifirma.pl

W serwisie ifirma.pl fakturę dokumentującą eksport towarów można wystawić wybierając menu Faktury ➡ Lista faktur ➡ Pozostałe rodzaje ➡ Eksport towarów.

Faktura eksportowa może zostać wystawiona w walucie obcej oraz w 20 różnych językach, które są dostępne do wyboru na liście w polu „Język”. Użytkownik posiada również możliwość wpisania pozycji faktury zawierające nazwy towarów w języku polskim oraz w języku obcym.

Podczas wystawiania faktury należy zwrócić szczególną uwagę na dwa pola: data potwierdzenia wywozu towarów oraz kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień sprzedaży.

Odnośnie pola Kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień sprzedaży przy fakturach wystawianych w walucie obcej – użytkownik po wpisaniu właściwej daty sprzedaży powinien użyć opcji pobierz kurs. Serwis pobiera automatycznie średni kurs NBP z dnia poprzedzającego tę datę w celu przeliczenia kwoty przychodu dla celów księgowych. Ważne jest, aby w przypadku zmiany daty sprzedaży po pobraniu kursu (przed zatwierdzeniem faktury), zaktualizować również kurs NBP.

W większości przypadków w chwili wystawienia faktury podatnik nie posiada jeszcze odpowiednich dokumentów potwierdzających wywóz. W takiej sytuacji pole Data potwierdzenia wywozu towarów pozostawiamy nieuzupełnione. Uzupełnienie tej daty będzie możliwe oczywiście w okresie późniejszym w zakładce Faktury ➡ Lista faktur – przy danej fakturze w kolumnie Pozostałe, będzie widoczna opcja + data potwierdzenia wywozu.

Informacja odnośnie wprowadzenia daty otrzymania dokumentów potwierdzających wywóz pokazuje się również podczas generowania deklaracji VAT-7/VAT-7K w zakładce Deklaracje ➡ Deklaracje za okres, w którym wystąpiła dana sprzedaż. Jeżeli nie otrzymaliśmy dokumentów do terminu złożenia deklaracji za okres, w którym wystąpił eksport towarów – nie wykazujemy tej sprzedaży w deklaracji VAT. Przychód jest tylko wykazywany w dacie sprzedaży KPiR dla celów podatku dochodowego.
 

Podczas generowania deklaracji VAT za kolejny okres rozliczeniowy, również pojawia się informacja o konieczności wprowadzenia daty otrzymania dokumentów. Jeżeli dokumentów jeszcze nie otrzymano, Użytkownik musi wybrać odpowiednie stawki podatku VAT. Jeżeli dokumenty potwierdzające wywóz towarów nie zostały otrzymane do terminu złożenia kolejnej deklaracji VAT, wówczas wykazujemy przychód z naliczoną krajową stawką podatku VAT.

Wspomniany komunikat przedstawia poniższy obrazek:

Jeżeli użytkownik określi stawkę podatku VAT podczas generowania deklaracji, to w serwisie na koniec kolejnego miesiąca, sprzedaż zostanie zaksięgowana, jako sprzedaż krajowa w ewidencji sprzedaży VAT. Serwis wyliczy podatek VAT traktując kwotę z faktury, jako wartość brutto – tym sposobem nie zmieni się wartość finalnej sprzedaży wykazanej pierwotnie na fakturze. Natomiast w KPiR równowartość wyliczonego podatku VAT zostanie zaksięgowana ze znakiem „minus”, ponieważ wcześniej wykazana została sprzedaż w kwocie brutto. Księgowania zostały przedstawione na poniższych obrazkach.

Wyksięgowanie kwoty podatku VAT na koniec kolejnego miesiąca w KPiR:

Wykazanie sprzedaży krajowej ze stawką 23% VAT w ewidencji sprzedaży VAT na koniec kolejnego miesiąca:

Jeżeli w kolejnych okresach podatnik otrzyma potrzebne dokumenty i wprowadzi datę ich otrzymania do serwisu, to zostanie dokonana odpowiednia korekta i wykazana sprzedaż ze stawką 0% VAT. Taka korekta dokonywana jest na bieżąco, w okresie, w którym faktycznie otrzymano dokumenty.

W KPiR ponownie w dacie otrzymania dokumentów potwierdzających eksport jest księgowana kwota podatku VAT ze znakiem „plus”:

W ewidencji sprzedaży VAT w dacie otrzymania dokumentów wyksięgowana zostaje wartość wcześniej wykazana, jako sprzedaż krajowa, a następnie serwis wykazuje eksport towarów przy stawce 0% VAT. W polach „Data wystawienia” oraz „Data sprzedaży” pokazują się pierwotne daty z faktury, jednak księgowanie dokonuje się w dacie otrzymania dokumentów podanej przez użytkownika.

Serwis ifirma.pl wykonuje wszystkie czynności automatycznie – użytkownik musi tylko pamiętać o uzupełnieniu odpowiedniej daty otrzymania dokumentów potwierdzających wywóz towarów lub podaniu odpowiednich stawek podatku VAT, gdy dokumentów nie otrzymano w terminie przewidzianym w przepisach.

Autor: Karolina Piątkowska – ifirma.pl