Osoba prowadząca działalność gospodarczą może mieć prawo do zasiłku chorobowego wypłacanego przez ZUS, o ile zdecyduje się na opłacanie składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Składka wynosi 2,45% podstawy wymiaru. Przedsiębiorca opłaca też obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne, dające prawo do korzystania z bezpłatnej opieki lekarskiej.
Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego w dokumencie ZUS ZUA, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i chorobowego nastąpi w ciągu siedmiu dni od daty powstania obowiązku opłacania składek (czyli np. od dnia założenia firmy). Gdy ZUS ZUA zostanie złożone po obowiązującym terminie, objęcie ubezpieczeniem nastąpi od daty złożenia dokumentu do ZUS. Przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego nie oznacza, że od razu ma się prawo do zasiłku za czas choroby. Prawo do otrzymania zasiłku nabywa się dopiero po 90 dniach nieprzerwanego podlegania ubezpieczeniu. Przez nieprzerwane podleganie ubezpieczeniu, rozumiemy terminowe opłacanie składki. Składka na ubezpieczenie chorobowe musi być zawsze opłacana w terminie określonym dla danego płatnika, czyli do 20-go dnia następnego miesiąca.
Od 1 stycznia 2022 r. przedsiębiorca nie jest pozbawiony prawa do zasiłku chorobowego, jeżeli nie dokonał płatności w terminie lub w prawidłowej wysokości, ale należna składka będzie egzekwowana przez ZUS. Nie ma już obowiązku składania wniosku o przywrócenie terminu do opłacenia składki chorobowej. Przestał obowiązywać dorozumiany wniosek, w przypadku płatności bez aktualnego zgłoszenia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby, nie dłużej jednak niż przez 182 dni.
Dokumentowanie okresu choroby
Dokumentem stanowiącym podstawę do wypłaty zasiłku chorobowego jest zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy wystawione przez lekarza na druku ZUS ZLA. Niezbędne jest także zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3b. Oryginały tych dokumentów prowadzący działalność przekazuje do ZUS w terminie 7 dni od daty wystawienia zwolnienia.
Składki ZUS za okres choroby
Ubezpieczony ma prawo do proporcjonalnego pomniejszenia składek na ubezpieczenia społeczne za okresy pobierania zasiłku chorobowego lub wypadkowego, natomiast składka na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega pomniejszeniu.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami za okres, za który przysługuje zasiłek chorobowy przedsiębiorca nie opłaca składek na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli prawo do zasiłku powstanie lub wygaśnie w trakcie miesiąca, wówczas najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, obowiązującą przedsiębiorcę za dany miesiąc zmniejsza się proporcjonalnie (dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni przypadających przed powstaniem niezdolności do pracy lub po ustaniu choroby).
W przypadku, gdy osoba prowadzi działalność pozarolniczą jednoosobowo i chorowała tylko część miesiąca, w składanej deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA wykazuje pomniejszone składki na ubezpieczenie społeczne i pełną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli choroba trwała cały miesiąc, na deklaracji rozliczeniowej ZUS DRA wykazuje tylko pełną składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Informacje dodatkowe
W sytuacji, gdy osoba przy prowadzeniu pozarolniczej działalności zatrudnia pracowników lub inne osoby, za które zobowiązana jest opłacać i rozliczać składki, wówczas za siebie w okresie pobierania przez część miesiąca zasiłku chorobowego przekazuje obok raportu ZUS RSA, także raport ZUS RCA, w którym wykazuje należne składki. Natomiast, gdy choroba trwała cały miesiąc – tylko raport ZUS RSA.
Należy jednak pamiętać, że tylko wypłata zasiłku chorobowego zwalnia taką osobę z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Dlatego też, jeżeli ubezpieczonemu prowadzącemu działalność gospodarczą ZUS nie wypłaci zasiłku za czas choroby, należy za te miesiące opłacić pełne składki.
Autor: Monika Olejniczak – ifirma.pl
