Roczne rozliczenie składki zdrowotnej w podatku dochodowym

 

Roczne rozliczenie składki zdrowotnej dokonywane jest w deklaracji ZUS składanej za kwiecień kolejnego roku.

W przypadku, gdy z rozliczenia wynika kwota do zapłaty przedsiębiorca wpłaca kwotę rocznego rozliczenia składki zdrowotnej razem ze składkami wynikającymi z deklaracji za kwiecień. W przypadku podmiotów innych niż posiadających osobowość prawną oraz jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych termin ten przypadał na 20 maja.

W sytuacji, gdy z rozliczenia wynika kwota do zwrotu, wniosek o zwrot składki (RZS-R) należało złożyć w terminie do 1 czerwca.

Zgodnie z informacja ze strony ZUS termin złożenia wniosku o zwrot nadpłaty składek został w 2023 r. przedłużony co 5 czerwca.

Wypłata przez ZUS kwoty nadpłaty składki zdrowotnej za 2022 r. upłyneła 3 sierpnia 2022 r. Kwoty nadpłat ZUS przekazywał na rachunek bankowy wskazany na koncie płatnika składek.

W zależności od formy opodatkowania oraz tego, czy przedsiębiorca dopłaca składkę zdrowotną czy otrzymuje jej zwrot należy ją odpowiednio uwzględnić w rozliczeniu podatku dochodowego.

1. Dopłata składki zdrowotnej

W przypadku przedsiębiorców, którzy w wyniku rocznego rozliczenia składki zdrowotnej mieli obowiązek ją dopłacić, sposób rozliczenia zależny jest od formy opodatkowania – zarówno w roku, którego dotyczy rozliczenie, jak i roku, w którym dokonywana jest dopłata.

1.1. Brak zmiany formy opodatkowania w kolejnym roku

W przypadku przedsiębiorców, którzy nie zmieniali formy opodatkowania dopłata roczna jest rozliczana na tej samej zasadzie co zapłacona miesięczna składka zdrowotna. W zależności od wybranej formy opodatkowania podlega rozliczeniu lub nie, szczegółowe informacje poniżej.

1.1.1. Podatek dochodowy rozliczany wg skali podatkowej

Przedsiębiorcy rozliczający podatek dochodowy wg skali nie uwzględniają składek zdrowotnych w rozliczeniu podatkowym.
W takim wypadku uzupełnienie daty opłacenia składki w zakładce Zobowiązania ➡ Składki ZUS nie wpływa na rozliczenia podatkowe.

 

 

1.1.2. Podatek dochodowy rozliczany liniowo

Przedsiębiorcy rozliczający podatek dochodowy liniowo mają prawo odliczyć zapłacone za siebie i osoby współpracujące składki zdrowotne od podstawy opodatkowania lub zaliczyć je do kosztów w ramach obowiązującego w danym roku limitu.
W roku 2022 składki można było rozliczyć do limitu 8 700 zł. W 2023 r. limit wynosi 10 200 zł.

Dopłata dokonana w roku 2023 r. zostanie uwzględniona w ramach limitu obowiązującego w roku 2023 r. Jeśli przedsiębiorca w poprzednich miesiącach 2023 r. rozliczył już pełen limit, dopłata wynikająca z rocznego rozliczenia nie będzie uwzględniona w kosztach lub deklaracji PIT-5L (w zależności od wybranego sposobu rozliczania składki).

Więcej informacji na temat ustawień w zakresie rozliczenia składki zdrowotnej w serwisie tutaj.

1.1.3. Podatek dochodowy rozliczany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

Przedsiębiorcy rozliczający podatek dochodowy ryczałtem od przychodów ewidencjonowania mają prawo odliczyć 50% zapłaconych za siebie i osoby współpracujące składek zdrowotnych. Składki są odliczane od podstawy opodatkowania.
Dopłata dokonana w roku 2023 r. zostanie rozliczona w deklaracji PIT-28 w miesiącu zapłaty składek. W przypadku, gdy w danym okresie kwota przychodu nie pozwoli na ich rozliczenie w pełnej wysokości, składki zostaną rozliczone w kolejnych okresach.

Warunkiem rozliczenia dopłaty składki przez serwis jest uzupełnienie daty jej opłacenia w zakładce Zobowiązania ➡ Składki ZUS

 

 

1.2. Zmiana formy opodatkowania w kolejnym roku

W przypadku zmiany form opodatkowania w roku, w którym przedsiębiorca dopłaca składkę zdrowotną – dopłata, jako pochodząca z innej formy opodatkowania nie może być rozliczona. Będzie tak także wtedy, kiedy w roku dokonania dopłaty, przedsiębiorca rozlicza się w formie umożliwiającej rozliczenie składki zdrowotnej.

1.2.1. Zmiana podatku dochodowego rozliczanego wg skali podatkowej na podatek liniowy lub ryczałt.

Przedsiębiorcy, którzy w 2022 r. rozliczali się wg skali podatkowej a w 2023 r. wybrali rozliczenia liniowe w zakładce Zobowiązania ➡ Składki ZUS mają możliwość uzupełnienia odrębnie daty opłacenia bieżącej składki zdrowotnej i dopłaty rocznej.

 

 

W przypadku kwoty bieżącej składki – zostanie ona zaksięgowana w koszt lub pomniejszy podstawę opodatkowania w PIT-5L. Kwota rocznej dopłaty nie zostanie ujęta w rozliczeniach podatkowych.

Z kolei w przypadku zmiany formy opodatkowania w 2023 r. na ryczałt Użytkownik nie powinien uzupełniać daty zapłaty kwoty rocznej dopłaty składki zdrowotnej.
W takim wypadku możliwe jest również usunięcie widocznego zobowiązania. W tym celu w zakładce Zobowiązania ➡ Składki ZUS należy wybrać nazwę składki w kolumnie Typ składki (Ubezpieczenie zdrowotne – dopłata roczna), a następnie usunąć zobowiązanie.

 

 

1.2.2. Zmiana podatku dochodowego rozliczanego liniowo na podatek rozliczany wg skali lub ryczałt.

Przedsiębiorcy, którzy w 2022 r. rozliczali się liniowo a w 2023 r. wybrali rozliczenia na skali w zakładce Zobowiązania ➡ Składki ZUS mają możliwość uzupełnienia odrębnie daty opłacenia bieżącej składki zdrowotnej i dopłaty rocznej.

 

 

Mimo uzupełnienia daty opłacenia rocznej dopłaty składki zdrowotnej, nie zostanie ona uwzględniona w wyliczeniu zaliczki.

Z kolei w przypadku zmiany formy opodatkowania w 2023 r. na ryczałt Użytkownik nie powinien uzupełniać daty zapłaty kwoty rocznej dopłaty składki zdrowotnej.
W takim wypadku możliwe jest również usunięcie widocznego zobowiązania. W tym celu w zakładce Zobowiązania ➡ Składki ZUS należy wybrać nazwę składki w kolumnie Typ składki (Ubezpieczenie zdrowotne – dopłata roczna), a następnie usunąć zobowiązanie.

 

 

1.2.3. Zmiana podatku dochodowego rozliczanego ryczałtem na podatek rozliczany wg skali lub liniowy.

Przedsiębiorcy, którzy w 2022 r. rozliczali się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych a w 2023 r. wybrali rozliczenia na skali lub liniowo w zakładce Zobowiązania ➡ Składki ZUS mają możliwość uzupełnienia odrębnie daty opłacenia bieżącej składki zdrowotnej i dopłaty rocznej.

 

 

Mimo uzupełnienia daty opłacenia rocznej dopłaty składki zdrowotnej, nie zostanie ona uwzględniona w wyliczeniu zaliczki.

Zgodnie ze stanowiskiem ZUS – rozliczenie składki zdrowotnej wyliczonej w sposób właściwy dla danej formy opodatkowania możliwe jest tylko w ramach danej formy opodatkowania. W związku z tym, przedsiębiorca rozliczający się ryczałtem nie odliczy składek ustalonych w sposób właściwy dla opodatkowania podatkiem liniowym czy też rozliczający się liniowo nie rozliczy składek ustalonych wg zasad obowiązujących dla skali czy ryczałtu.

2. Nadpłata składki zdrowotnej

2.1. Brak zmiany formy opodatkowania w kolejnym roku

W sytuacji kiedy z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej wynika kwota nadpłaty, informacja taka będzie widoczna na liście zobowiązań miesiąca maja w zakładce Zobowiązania ➡ Składki ZUS w części Roczne rozliczenie składki zdrowotnej.

 

 

Kwota nadpłaty, w odróżnieniu do kwoty dopłaty nie będzie widoczna w części Składki ZUS pracodawcy.

Sposób postępowania w serwisie w związku ze zwrotem nadpłaconej składki zdrowotnej zależy od wybranej formy opodatkowania.

2.1.1. Podatek dochodowy rozliczany wg skali podatkowej

Przedsiębiorca rozliczający się wg skali podatkowej – zarówno w roku, za który dokonuje rozliczenia składki zdrowotnej, jak i w roku, w którym otrzymuje zwrot składki nie uwzględnia otrzymanego zwrotu w serwisie.

2.1.2. Podatek dochodowy rozliczany liniowo

Przedsiębiorca rozliczający się liniowo ma możliwość uwzględnienia zapłaconej składki zdrowotnej:

• przez jej zaliczenie do kosztów.
• przez jej odliczenie od podstawy opodatkowania.

W obu przypadkach łączna kwota rozliczonej składki zdrowotnej nie może przekroczyć ustalonego dla danego roku limitu. W roku 2022 limit ten wynosił 8 700 zł, w 2023 r. wynosi 10 200 zł.

Sposób postępowania, w przypadku otrzymania zwrotu jest zależny od tego jak przedsiębiorca rozliczał składkę zdrowotną.

a) Składka zdrowotna zaliczona do kosztów
Jeśli składka zdrowotna była zaliczona do kosztów jej zwrot powoduje konieczność korekty kosztów. Zgodnie z art. 22 ust. 7c ustawy o PIT korekty należy dokonać na bieżąco – w dacie wpływu zwrotu na rachunek bankowy przedsiębiorcy.

Ustalenie kwoty korekty kosztów

Nie zawsze kwota zwrotu będzie kwotą o jaką przedsiębiorca będzie korygować koszt. Należy bowiem pamiętać, iż nie całą kwotę składki zdrowotnej przedsiębiorca mógł zaksięgować do kosztów.

Niestety przepisy nie odnoszą się do tego jak ustalić kwotę korekty kosztów w przypadku zwrotu składki zdrowotnej. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi udzielonej portaliwo Gofin wskazało:
“Korekty dokonuje się w części, w jakiej kwota składek zdrowotnych zaliczona do kosztów podatkowych mieści się w tej nadpłacie. Przykładowo, jeżeli przedsiębiorca w 2022 r. wpłacił 10 tys. zł, z tego do kosztów podatkowych zaliczył 8,7 tys., a następnie otrzymał zwrot 5 tys. zł, powinien pomniejszyć koszty o kwotę 3,7 tys. Analogicznie jest w przypadku odliczenia zapłaconych składek zdrowotnych od podstawy obliczenia podatku.”

Powyższe nie uwzględnia faktu, iż składki zdrowotne podlegające rozliczeniu za 2022 r. mogły być ujęte w kosztach także w 2023 r. Tak będzie np. w przypadku składki za grudzień 2022 r. zapłaconej w styczniu i ujętej w kosztach w 2023 r. Stosując się do literalnego brzmienia wypowiedzi Ministerstwa Finansów przedsiębiorca uwzględnia:

• kwotę zapłaconą w danym roku, którego dotyczy roczne rozliczenie składki (bez wpłat dokonanych w kolejnym),
• kwotę zaliczoną do kosztów w danym roku,
• limit ujęcia w kosztach (odliczenia od dochodu) składki zdrowotnej obowiązujący w danym roku.
• kwotę zwrotu.

W dalszej części tekstu będziemy opierać się na powyższych założeniach.

Aby ustalić kwotę księgowaną jako zmniejszenie kosztów należy:

• sprawdzić czy kwota składek zapłaconych w danym roku pomniejszona o kwotę zwrotu jest większa czy mniejsza od kwoty zaliczonej do kosztów w danym roku.

Następnie jeśli:

• wyliczona różnica jest większa lub równa kwocie ujętej w kosztach – księgowania nie dokonujemy,
• wyliczona różnica jest mniejsza niż kwota ujęta w kosztach – dokonujemy księgowania różnicy między wskazanymi kwotami.

Informacje te zostały przedstawione w poniższej tabeli.

	Sposób ustalenia kwoty korekty kosztów
Suma składek zdrowotnych zapłaconych w danym roku – zwrot => kwota składek zdrowotnych zaliczonych do kosztów w 2022 r.	Korekta nie jest księgowana. Przykład 1
Suma składek zdrowotnych zapłaconych w danym roku – zwrot < kwota składek zdrowotnych zaliczonych do kosztów w 2022 r.	Różnica między kwotami Przykład 2 i Przykład 3

Przykład 1. Kwota po zwrocie wyższa niż ujęta w kosztach

Przedsiębiorca w trakcie roku 2022 zapłacił składki zdrowotne w kwocie 15 000 zł.
W kosztach 2022 r. ujął 8 700 zł,
W wyniku rozliczenia rocznego otrzymał zwrot 3 000 zł.
Kwota składek wpłaconych za 2022 r. (15 000 zł) pomniejszona o zwrot (3000 zł) wynosi 12 000 zł i jest większa niż kwota zaliczona do kosztów w 2022 r.
W takim wypadku zwrot nie jest księgowany.

Przykład 2. Kwota po zwrocie niższa niż ujęta w kosztach

Przedsiębiorca w trakcie roku 2022 r. zapłacił łącznie składki zdrowotne w wysokości 10 000 zł, z czego kwotę 8 700 zł zaksięgował w kosztach.
W wyniku rozliczenia rocznego otrzymał zwrot 3 000 zł.
Kwota składek wpłaconych za 2022 r. (10 000 zł) pomniejszona o zwrot (3 000 zł) wynosi 7 000 zł i jest mniejsza niż kwota zaliczona do kosztów w 2022 r. (8 700 zł). w takim wypadku kwotą, która zostanie ujęta jako zmniejszenie kosztów będzie różnica między kwotami, czyli 1 300 zł (10 000 – 8 700).

Przykład 3. Kwota po zwrocie niższa niż ujęta w kosztach

Przedsiębiorca w roku 2022 zapłacił zdrowotne w kwocie 8 000 zł. W kosztach 2022 r. zaksięgował pełną kwotę czyli 8 000 zł.
W wyniku rozliczenia rocznego otrzymał zwrot 3 000 zł.
Kwota składek zdrowotnych zapłaconych (8 000) pomniejszonych o zwrot (3 000 zł) wynosi 5 000 zł i jest ona mniejsza niż kwota zaliczona do kosztów. Kwotą o jaką należy zmniejszyć koszty jest różnica między kwotami czyli w tym wypadku cała kwota zwrotu.

Wprowadzenie korekty kosztów w przypadku spółki cywilnej

W serwisie Użytkownik dokonuje księgowania przez zakładkę Wydatki ➡ dodaj wydatek ➡ Dowód księgowy ➡ + dodaj.

 

 

Formularz należy uzupełnić następująco:

• data – zgodnie z datą otrzymania zwrotu,
• nazwa – zwrot składki zdrowotnej,
• opis – zwrot składki zdrowotnej wynikający z rocznego rozliczenia za 2022 r.
• kwota* – kwota korekty kosztów ze znakiem minus.
• wpis do KPiR – pozostałe wydatki.

 

 

Po zatwierdzeniu dowód księgowy należy wydrukować, podpisać i dołączyć do potwierdzenia zwrotu.

Wprowadzenie korekty kosztów w przypadku spółki cywilnej

Sposób wprowadzenia kwoty korekty kosztów w przypadku wspólników spółki cywilnej musi dodatkowo pozwolić na prawidłowe przypisanie kwot korekty kosztów do wspólników oraz uwzględniać to czy wszyscy wspólnicy rozliczają się podatkiem liniowym. Przedsiębiorcy opodatkowani na skali nie uwzględniają zwrotu składki zdrowotnej.

Wspólnik rozliczający się z podatku dochodowego liniowo i otrzymując zwrot składki zdrowotnej ustala kwotę księgowanej korekty. Kwotę korekty księguje przez zakładkę Wydatki ➡ dodaj wydatek ➡ Dowód księgowy ➡ + dodaj. W formularzu dowodu księgowego, w polu Opis, wskazuje dane wspólnika, otrzymującego zwrot.

Następnie aby serwis poprawnie przypisał kwoty kosztów do wspólników, w zakładce Konfiguracja ➡ Deklaracje ➡ PIT w danych każdego wspólników w tabeli Przychody i koszty uzyskane z innej działalności gospodarczej w bieżącym roku w polu kosztów danego miesiąca należy wpisać dla każdego wspólnika kwotę różnicy między:

• iloczynem udziału wspólnika a łączną kwotą korekty kosztów dla wszystkich wspólników,
• kwotą zmniejszenia kosztów danego wspólnika.

Kwotę należy wpisać ze znakiem:

• ze znakiem minus – w przypadku wspólnika, dla którego wynik powyższego działania jest mniejszy od zera,
• ze znakiem plus – w przypadku wspólnika, dla którego wynik powyższego działania jest większy od zera.

Sposób postępowania należy powtórzyć w odniesieniu do ujętej w KPiR kwoty korekty kosztów każdego ze wspólników.

Przykład 4.Zwrot w spółce cywilnej

Spółka ABC ma trzech wspólników (Pan Jan, Pan Zbigniew i Pan Stanisław)
Pan Jan ma udział w zyskach na poziomie 30%, Pan Zbigniew 20% i Pan Stanisław 50%). Wszyscy wspólnicy rozliczają się liniowo.
W lipcu 2023 r. dwóch ze wspólników otrzymało zwrot składki zdrowotnej.
Pan Jan otrzymał kwotę 3 000 zł. Pan Stanisław 2 000 zł.
Wspólnicy ustalili, że o taką kwotę muszą skorygować wykazane koszty.

W dacie zwrotu obaj wspólnicy dokonali księgowań kwoty zwrotu w KPiR przez zakładkę Wydatki ➡ dodaj wydatek ➡ Dowód księgowy ➡ + dodaj. W przypadku Pana Jana wypełniony formularz wygląda następująco:

 

 
Analogiczny zapis dokonywany jest dla Pana Stanisława. Oba zapisy w KPiR wyglądają następująco:

 

 
Ostatecznie w KPIR znalazła się łączna kwota zmniejszenia kosztów na poziomie – 5000 zł.

Na podstawie tylko powyższych zapisów koszty wspólników byłyby zmniejszone o kwoty:

• 1 500 zł w przypadku Pana Jana ( 5 000 *30%),
• 1 000 zł w przypadku Pana Zbigniewa (5 000* 20%),
• 2 500 zł w przypadku Pana Stanisława ( 5 000 * 50%).

Faktyczne zmniejszenie kosztów przypadające na wspólnika powinno wynosić:

• 3 000 zł (wartość zwrotu) w przypadku Pana Jana,
• 2 000 zł (wartość zwrotu) w przypadku Pana Stanisława,
• 0 zł (brak zwrotu) w przypadku Pana Zbigniewa.

W związku z powyższym konieczne będzie dodanie dodatkowy wpisów dla każdego wspólnika w zakładce Konfiguracja ➡ Deklaracje ➡ PIT. Tu w części dla każdego wspólnika w tabeli Przychody i koszty uzyskane z innej działalności gospodarczej w bieżącym roku w polu kosztów miesiąca lipca wpisywana jest kwota:

• 1 500 zł (kwota ze znakiem minus) – dla Pana Jana,
• 1 000 zł – dla Pana Zbigniewa,
• 500 zł – dla Pana Stanisława.

Powyższe kwoty został obliczone następująco:

	Zmniejszenie kosztów dokonane przez serwis	Faktycznie zmniejszenie kosztów	Różnica
Pan Jan udział 30%	5 000 * 30% = 1 500 zł	3 000 zł	1 500 – 3 000 = – 1 500 zł
Pan Zbigniew udział 20%	5 000 *20% = 1 000 zł	0 zł	1 000 – 0 = 1 000 zł
Pan Stanisław udział 50%	5 000* 50% = 2 500 zł	2 000 zł	2 500 – 2 000 = 500 zł

Wprowadzenie powyższych kwot w przypadku pierwszego ze wspólników wyglądać będzie następująco:

 

 

W przypadku, jeśli w okresie rozliczeniowym, w którym przedsiębiorca ma obowiązek dokonać zmniejszenia kosztów, nie poniósł kosztów lub ich wartość jest mniejsza niż kwota zmniejszenia, należy dokonać zwiększenia przychodów, o kwotę, o którą koszt nie może być zmniejszony.

W przypadku gdyby wspólnik, który nie otrzymał zwrotu (Pan Zbigniew) rozliczał się wg skali postępowania byłoby analogiczne.
Z kolei jeśli jeden ze wspólników otrzymujących zwrot (np. Pan Jan) rozliczał się wg skali – wówczas kwota zmniejszenia kosztów ujmowana w KPiR wynosiłaby 2 000 zł (kwota zwrot Pana Stanisława). Dalszy sposób postępowania byłby analogiczny.

Przykład 5.Kwota korekty kosztów niższa niż koszt danego okresu

Przedsiębiorca rozliczający się z podatku dochodowego liniowo otrzymał w 15.07.2023 zwrot składki zdrowotnej w kwocie 2 000 zł. Przedsiębiorca ustalił, iż cała kwota zwrotu ma zmniejszyć koszty. W miesiącu lipcu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów ujął wydatki na kwotę 1 000 zł.
W powyższym przypadku przedsiębiorca:

• dokonuje zmniejszenia kosztów o kwotę 1000 zł,
• dokonuje zwiększenia pozostałych przychodów o kwotę 1000 zł.

W celu zmniejszenia kosztów należy dokonać księgowania przez zakładkę Wydatki ➡ dodaj wydatek ➡ Dowód księgowy ➡ + dodaj.
Formularz zostanie uzupełniony następująco:

• data – zgodnie z datą otrzymania zwrotu – 15.07.2023 r.
• nazwa – zwrot składki zdrowotnej,
• opis – zwrot składki zdrowotnej wynikający z rocznego rozliczenia za 2022 r.
• kwota: – 1000 zł .
• wpis do KPiR – pozostałe wydatki.

Z kolei w celu zwiększenia przychodów Użytkownik dokonuje zapisu z poziomu zakładki Ewidencje ➡ Księga przychodów i rozchodów ➡ + dodaj poz. KPiR. Formularz uzupełnia następująco:

• data:
• numer dowodu księgowego- zgodnie z numerem dowodu księgowego przygotowanego poza serwisem.
• kontrahent – pole puste,
• kolumna księgi – pozostałe przychody,
• kwota: 1000 zł
• opis zdarzenia gospodarczego – zwrot składki zdrowotnej.

Uzupełniony formularz wygląda następująco:

 

 

Podstawą zapisu zwiększającego przychody jest przygotowany poza serwisem dowód księgowy. Użytkownik dołącza go, razem z wydrukowanym z serwisu dowodem księgowym zmniejszającym koszt, do potwierdzenia przelewu.

b) Składka zdrowotna odliczana od podstawy opodatkowania

Jeśli składka zdrowotna była odliczana od podstawy opodatkowania, jej zwrot należy ująć w zeznaniu rocznym składanym za rok, w którym otrzymano zwrot. Taki sposób postępowania wynika z art. 45 ust. 3a ustawy o PIT. Kwota otrzymanego zwrotu zwiększa podstawę opodatkowania (zmniejsza stratę) wykazaną w zeznaniu rocznym.

Przykład 6.Ujęcie zwrotu w zeznaniu rocznym PIT-36L

Przedsiębiorca w roku 2022 zapłacił zdrowotne w kwocie 8 000 zł. Odliczył od podstawy opodatkowania w 2022 r. pełną kwotę czyli 8 000 zł.
W wyniku rozliczenia rocznego otrzymał zwrot 3 000 zł.
Kwota składek zdrowotnych zapłaconych (8 000) pomniejszonych o zwrot (3 000 zł) wynosi 5 000 zł i jest ona mniejsza niż kwota odliczona. Kwotą o jaką należy zwiększyć dochód w zeznaniu rocznym za rok 2023 jest różnica między kwotami czyli w tym wypadku cała kwota zwrotu.
Przychód do wykazania w zeznaniu za rok 2023 r wyniósł 90 000 zł.

Przedsiębiorca ujmuje kwotę otrzymanego zwrotu w PIT-36L za rok 2023 (druk w wersji nr 20) w części D polu w części E DOCHODY / STRATY ZE ŹRÓDEŁ PRZYCHODÓW w polu 28 – przychód. Kwota powiększy wartość przychodu wykazanego w zeznaniu. Ostatecznie w polu 28 zostanie wykazana wartość 93 000 zł.

 

 

Kwota zwrotu nie jest ujmowana w kwocie przychodu wykazywanej w załączniku PIT/B.

W związku z tym, iż przedsiębiorcy rozliczający podatek dochodowy liniowo nie mają prawa do odliczenia pełnej składki zdrowotnej, konieczne jest ustalenie czy i jaka kwota zwrotu podlega ujęciu w zeznaniu rocznym. Sposób jej ustalenia jest analogiczny jak w przypadku, przedsiębiorców zaliczających składkę zdrowotną do kosztów.

Sposób ustalenia kwoty o jaką należy zwiększyć podstawę opodatkowania jest analogiczny jak w przypadku przedsiębiorców zaliczających składkę do kosztów. Zgodnie z informacjami wskazanymi w poprzedniej części tekstu aby ustalić kwotę księgowaną jako zmniejszenie kosztów należy:

• sprawdzić czy kwota składek zapłaconych w danym roku pomniejszona o kwotę zwrotu jest większa czy mniejsza od kwoty odliczonej od dochodu w danym roku.

Następnie jeśli:

• wyliczona różnica jest większa lub równa kwocie odliczonej od dochodu – księgowania nie dokonujemy,
• wyliczona różnica jest mniejsza niż kwota odliczona od dochodu – dokonujemy księgowania różnicy między wskazanymi kwotami.

Informacje te zostały przedstawione w poniższej tabeli.

	Sposób ustalenia kwoty korekty kosztów
Suma składek zdrowotnych zapłaconych w danym roku – zwrot => kwota składek zdrowotnych odliczona od dochodu w 2022 r.	Korekta nie jest księgowana.
Suma składek zdrowotnych zapłaconych w danym roku – zwrot < kwota składek zdrowotnych odliczonych od dochodu 2022 r.	Różnica między kwotami

 

 

c) podatek dochodowy rozliczany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych

Przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych mają prawo odliczyć od podstawy opodatkowania połowę zapłaconych składek zdrowotnych.
Zwrot tych składek wiąże się z koniecznością doliczenia kwot wcześniej odliczonych. Doliczenia przedsiębiorca dokonuje w zeznaniu składanym za rok otrzymania zwrotu. Na taki sposób postępowania wskazuje art. 21 ust. 2a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Doliczenia dokonuje się z uwzględnieniem stawek ryczałtu i kwot faktycznie odliczonych w zeznaniu rocznym.

Ustalając kwotę jaką należy doliczyć należy określić jaką kwotę przedsiębiorca mógłby odliczyć uwzględniając kwotę faktycznie zapłaconą – czyli już po zwrocie.
Różnicę między kwotą odliczoną pierwotnie a możliwą do odliczenia (po zwrocie) należy doliczyć do przychodów w zeznaniu rocznym.

Przepisy nie wskazują jak określić kwotę, jaką przedsiębiorca mógłby odliczyć biorąc pod uwagę, iż część kwoty podlegająca rozliczeniu w rocznym rozliczeniu składki zdrowotnej została zapłacona w danym roku (roku, za który jest rozliczenie) a część w kolejnym. W związku z tym przyjęte zostaną takie same założenia jakie wynikają z wypowiedzi Ministerstwa Finansów dotyczącej rozliczenia zwrotu składki u przedsiębiorców rozliczających się liniowo.

W związku z tym, w celu ustalenia kwoty składki jaką przedsiębiorca ma obowiązek doliczyć do przychodów należy uwzględnić:

• kwotę zapłaconą w danym roku, którego dotyczy roczne rozliczenie składki (bez wpłat dokonanych w kolejnym),
• kwotę odliczonych składek w danym roku,
• kwotę zwrotu.

Sposób wyliczenia kwoty podlegającej doliczeniu zostanie przestawiony na przykładach.

Przykład 7. Ustalenie kwoty zwiększającej przychód i jej wykazanie w PIT-28

Przedsiębiorca rozliczał się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych w 2022 r. Jego działalność jest opodatkowana stawkami 10% oraz 12%. W 2022 zapłacił składki zdrowotne w kwocie 15 000 zł.
Osiągnął przychód w kwocie 240 000 zł, z czego:

• przy stawce 10% – 160 000 zł (66,67%),
• przy stawce 12% – 80 000 zł (33,33 %).

W zeznaniu rocznym przedsiębiorca wykazał odliczenie składki zdrowotnej w kwocie 7 000 zł. Odliczenia dla poszczególnych stawek wyniosły:

• stawka 10%: 5 000 zł
• stawka 12%: 2 500 zł.

W zeznaniu złożonym za 2022 r. kwoty te zostały wskazane w części F.2. OBLICZENIE PRZYSŁUGUJĄCYCH ODLICZEŃ Z POZ. 106 odpowiednio w polach 123 – stawka 10% (kwota 5 000 zł) i 124 – stawka 12% (kwota 2 500 zł).
W czerwcu otrzymał zwrot składek w kwocie 3 000 zł.
W roku 2023 przedsiębiorca uzyskał przychody opodatkowane stawkami 10% i 12% w wysokości odpowiednio 175 000 zł i 75 000 zł.
Kwotą ostatecznie zapłaconych składek w 2022 r. wyniosła 12 000 zł (15 000 – 3 000).
Kwota do odliczenia wyniosła 6 600 zł. Kwota ta zostałaby odliczona:

• w stawce 10% – 4 000 zł (6 000 * 66,67%)
• w stawce 12% – 2 000 zł (6 000 * 33,33%).

Różnica między kwotami odliczonymi w zeznaniu a możliwymi do odliczenia po uwzględnieniu zwrotu wynosi:

• przy stawce 10% – 1 000 zł (5 000 zł – 4 000 zł)
• przy stawce 12% – 500 zł (2 500 zł – 2 000 zł).

Kwoty te przedsiębiorca wykaże w zeznaniu złożonym za 2023 r. powiększając przychód przy poszczególnych stawkach w części D. Przychody podatnika objęte ryczałtem.
Przy stawce 10% zostanie wykazana kwota 176 000 zł (175 000 zł + 1 000 zł), z kolei przy stawce 12% kwota 75 500 zł (75 000 zł + 500 zł)
Część D zeznania będzie wyglądać następująco.

 

 
Zgodnie ze stanowiskiem Krajowej Informacji Skarbowej kwoty doliczamy wg stawek ryczałtu, w których pierwotnie odliczenie zostało dokonane.

Przykład 8. Ustalenie kwoty zwiększającej przychód w przypadku ryczałtu

Przedsiębiorca w 2022 r. opłacał składkę zdrowotną na podstawie przychodów z roku poprzedniego. Przychód w roku 2021 przekroczył 300 000 zł. Przedsiębiorca zapłacił w roku 2022 łączną kwotę składki zdrowotnej w wysokości 11 467,72 zł. (to składa za 11 miesięcy po 1 007,81 zł i jedna składka z 2021 r. – 381,81 zł )
Przedsiębiorca jednocześnie ma prawo do skorzystania z ulgi dla dużych rodzin.
Maksymalna kwota składki, jaką przedsiębiorca mógłby odliczyć to 5 733,86 zł.
W 2022 r.osiągnął przychody:

• w stawce 10% – 70 000 zł (77,78%),
• w stawce 12% – 20 000 zł (22,22%).

Łącznie po uwzględnieniu ulgi (85 528 zł) opodatkowane było (90 000 zł – 85 528 zł) 4 472 zł.
Przedsiębiorca nie opłaca składek społecznych.

W związku z prawem do ulgi, w zeznaniu złożonym za 2022 r. odliczył składkę zdrowotną w kwocie 4 472 zł, z czego:

• przy stawce 10% – 3 478,22 zł (4 472 * 77,78%)
• przy stawce 12% – 993,78 zł (4 472 * 22,22%).

W związku z tym, iż ostateczna kwota przychodu uzyskanego w 2022 r. była niższa niż 60 tys. zł. z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej wyszedł zwrot w kwocie 8 062,44 zł.
Nową kwotą zapłaconą jest kwota 3 405,28 zł (11 467,72 – 8 062,44). Maksymalną możliwą do odliczenia: 1 702,64 zł (50% z kwoty 3 405,28 zł). Cała ta kwota mieści się w przychodzie pomniejszonym o kwotę ulgi dla dużych rodzin (4 472 zł).

W takim wypadku odliczenie “nowej kwoty” byłoby następujące:

• przy stawce 10% – 1 324,31 zł (1 702,64 *77,78%),
• przy stawce 12% – 378,33 zł (1 702,64* 22,22%).

Kwota jaką przedsiębiorca doliczy do przychodów w zeznaniu za 2023 r. wynosi:

• dla przychodów opodatkowanych stawką 10%: – 1 910,50 zł (3478,22 – 1 324,31),
• dla przychodów opodatkowanych stawką 12%: – 615,45 zł (993,78 – 378,33).

2.2. Zmiana formy opodatkowania w kolejnym roku

2.2.1. Zmiana podatku dochodowego rozliczanego wg skali podatkowej na podatek liniowy lub ryczałt

Przedsiębiorca, który otrzymał zwrot składki zdrowotnej wynikający z jej rocznego rozliczenia, nie wykazuje go, jeśli roczne rozliczenie składki dotyczy roku, rozliczanego wg skali. W związku z brakiem prawa do odliczenia składki, jej zwrot jest neutralny podatkowo. Tak będzie również jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na zmianę formy opodatkowania.

2.2.2. Zmiana podatku dochodowego rozliczanego liniowo na podatek rozliczany wg skali lub ryczałt

Sposób rozliczenia otrzymanego zwrotu w przypadku zmiany formy opodatkowania w kolejnym roku, zależy nie tylko od nowej formy opodatkowania ale i od tego czy składka zdrowotna była przez przedsiębiorcę zaliczana do kosztów czy odliczana od podstawy opodatkowania.

a) Składka zdrowotna zaliczona do kosztów

W przypadku otrzymania zwrotu składki zdrowotnej po zmianie formy opodatkowania na skalę przedsiębiorca koryguje koszty w dacie otrzymania zwrotu (zgodnie z art. 22 ust. 7c – 7f ustawy o PIT). Sposób postępowania jest więc identyczny jak w przypadku, gdy w roku otrzymania zwrotu przedsiębiorca rozlicza się nadal liniowo.
Zasady wyliczenia i ujęcia kwoty podlegające księgowaniu zostały opisane w punkcie 2.1. Brak zmiany formy opodatkowania w kolejnym roku – litera b) podatek dochodowy rozliczany liniowo.

Przykład 9. Ujęcie zwrot składki zdrowotnej zaliczonej do kosztów po zmianie formy opodatkowania z rozliczenia liniowego na skalę

Przedsiębiorca w trakcie roku 2022 zapłacił składki zdrowotne w kwocie 8 000 zł. W kosztach zaksięgował pełną kwotę czyli 8 000 zł (limit wynosił 8 700 zł).
W roku 2023 wybrał opodatkowanie wg skali. W wyniku rozliczenia rocznego w czerwcu otrzymał zwrot 3 000 zł. Kwota kosztów miesiąca czerwca wynosi 10 000 zł.
Ponieważ suma składek zapłaconych za 2022 r. pomniejszona o kwotę zwrotu jest mniejsza kwoty składek zaksięgowanych do kosztów (8 000 – 3 000 < 8 000) zaksięgowana jest różnica między tymi kwotami - 3 000 zł czyli pełen zwrot. Użytkownik księgowania przez zakładkę Wydatki ➡ dodaj wydatek ➡ Dowód księgowy ➡ + dodaj.

 

 

Formularz należy uzupełnić następująco:

• data – zgodnie z datą otrzymania zwrotu,
• nazwa – zwrot składki zdrowotnej,
• opis – zwrot składki zdrowotnej wynikający z rocznego rozliczenia za 2022 r.
• kwota – ustalona wyżej kwota podlegająca księgowaniu ze znakiem minus – 3 000 zł.
• wpis do KPiR – pozostałe wydatki.

 

 
Po zatwierdzeniu przedsiębiorca drukuje dowód księgowy, podpisuje go i dołącza do potwierdzenia zwrotu.

Z kolei w sytuacji, gdy w roku otrzymania zwrotu przedsiębiorca rozlicza się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, korekty kosztów dokonuje w ostatnim okresie rozliczeniowym przed zmianą formy opodatkowania. Zapisy zmniejszającego koszty przedsiębiorca dokona w grudniu poprzedniego roku. Dokonanie takiego zapisu spowoduje konieczność korekty zeznania rocznego za poprzedni rok. W przypadku, gdyby w miesiącu grudniu była niewystarczająca kwota kosztów – przedsiębiorca zwiększa kwotę przychodów o kwotę składki, o którą nie może pomniejszyć kosztów.

Przykład 10. Ujęcie zwrot składki zdrowotnej zaliczonej do kosztów po zmianie formy opodatkowania z rozliczenia liniowego na ryczałt

Przedsiębiorca za rok 2022 zapłacił składki zdrowotne w kwocie 8 000 zł. W kosztach zaksięgował pełną kwotę czyli 8 000 zł (limit wynosił 8 700 zł).
W roku 2023 r wybrał opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W wyniku rozliczenia rocznego w czerwcu otrzymał zwrot 3 000 zł. Kwota kosztów miesiąca czerwca wynosi 10 000 zł.
Ponieważ suma składek zapłaconych za 2022 r. pomniejszona o kwotę zwrotu jest mniejsza kwoty składek zaksięgowanych do kosztów (8 000 – 3 000 < 8 000) zaksięgowana jest różnica między tymi kwotami - 3 000 zł czyli pełen zwrot. Na podstawie art. 22ust. 7f ustawy o PIT przedsiębiorca będzie musiał zaksięgować zmniejszenie kosztów w ostatnim okresie 2022 r. - w grudniu. W celu dokonania księgowania Użytkownik ustawia miesiąc księgowy grudzień 2022 r. a następnie dokonuje zapisu przez zakładkę zakładkę Wydatki ➡ dodaj wydatek ➡ Dowód księgowy ➡ + dodaj.

Formularz dowodu księgowego uzupełnia następująco:

• data – data korekty kosztów – ostatni dzień grudnia,
• nazwa – zwrot składki zdrowotnej,
• opis – zwrot składki zdrowotnej wynikający z rocznego rozliczenia za 2022 r.
• kwota – ustalona wyżej kwota podlegająca księgowaniu ze znakiem minus – 3 000 zł.
• wpis do KPiR – pozostałe wydatki.

 

 

Zatwierdzony dokument Użytkownik drukuje, podpisuje i dołącza do potwierdzenia zwrotu składek zdrowotnych.
Ujęcie zmniejszenia kosztu w 2022 r. spowoduje konieczność korekty zeznania rocznego za ten rok.

b) Składka zdrowotna odliczana od podstawy opodatkowania

W przypadku kiedy przedsiebiorca odliczał składkę zdrowotną od podstawy opodatkowania, otrzymał jej zwrot rozliczając się na skali lub ryczałtem, w obu przypadkach dolicza kwotę zwrotu do przychodów wykazanych w zeznaniu rocznym – odpowiednio PIT-36 lub PIT-28. Taki sposób postępowania wynika odpowiednio z art. 45 ust. 3a ustawy o PIT i art. 21 ust. 2a ustawy o ryczałcie.
Jeśli w roku otrzymania zwrotu przedsiębiorca prowadzi działalność opodatkowaną różnymi stawkami ryczałtu – zwrot, powiększa przychód proporcjonalnie do udziału danej stawki w ogólnej kwocie przychodów.

W takim wypadku przedsiębiorca również ustala w jakiej części kwota otrzymanego zwrotu zwiększy przychód. Sposób ustalenia kwoty jest analogiczny jak w przypadku przedsiębiorcy, który nie zmienia formy opodatkowania.

2.2.2. Zmiana podatku dochodowego rozliczanego ryczałtem na podatek rozliczany wg skali lub liniowy

Także, w sytuacji przedsiębiorca otrzymuje zwrot zapłaconych składek zdrowotnych i jednocześnie zmienia fomę opodatkowania z opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych na skalę lub podatek liniowy nie wskazuje na bieżąco otrzymanego zwrotu.
50% kwoty zwrotu uwzględnia w zeznaniu podatkowym (PIT-36 lub PIT-36L) za rok jego otrzymania. Kwota powiększy podstawę opodatkowania.

Sposób ustalenia kwoty podlegające ujęciu w zeznaniu rocznym wygląda identycznie jak w przypadku przedsiębiorcy, który nie dokonuje zmiany formy opodatkowania.
Wyliczenia obrazuje przykład nr 6 i przykład nr 7.

 

Autor: Katarzyna Kisiel – ifirma.pl