Świadczenie usług na rzecz osób fizycznych z terytorium Unii Europejskiej

Podatnicy świadczący usługi na rzecz osób fizycznych z Unii Europejskiej powinni przeanalizować to jakie usługi świadczą. W oparciu o rodzaj świadczonych usług oraz dodatkowe warunki obowiązujące od początku lipca 2021 możliwe będzie ustalenie czy dotychczasowy sposób rozliczania świadczonych usług nie uległ zmianie.

1. Status nabywcy

Pod uwagę bierzemy usługi świadczone na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, w uproszczeniu osób fizycznych, posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu w innym kraju UE niż Polska.

Podmiot niebędący podatnikiem, to podmiot inny niż podatnik. Definicja podatnika na potrzeby ustalenia miejsca opodatkowania usług została wskazana w art. 28a ustawy o podatku od towarów i usług.

2. Rodzaj usługi

To w jaki sposób sprzedawca dokumentuje usługę i według stawki jakiego kraju naliczy podatek VAT zależy od miejsca opodatkowania usługi.

a. Usługi opodatkowane w kraju sprzedawcy

Ogólna zasada wskazuje, iż miejscem opodatkowania usług na rzecz podmiotów niebędących podatnikami – w uproszczeniu osób fizycznych, jest miejsce, w którym świadczący usługę ma siedzibę działalności.

Przykład 1

Firma z Polski świadczy usługi fotograficzne na rzecz osoby fizycznej z innego kraju UE. Usługa taka nie jest wskazana, jako usługa, do której mają zastosowanie zasady szczególne. W związku z tym sprzedawca rozlicza sprzedaż, tak jak dla osoby fizycznej z kraju (np. ewidencjonując sprzedaż na kasie fiskalnej).

W tej sytuacji sprzedawca wskazuje sprzedaż w deklaracji JPKV7 naliczając stawkę VAT jaką usługa jest opodatkowana.

Od wskazanej powyżej zasady przewidziane są wyjątki – informacja o nich w punktach 2a oraz 2b.

b. Usługi opodatkowane w kraju nabywcy

Dla części usług, przepisy przewidują inny sposób ustalania miejsca opodatkowania usługi – czyli to w którym kraju sprzedawca ma obowiązek rozliczyć VAT. Usługi te wskazane zostały w poniższej tabeli.

Przedsiębiorcy świadczący powyższe usługi mają obowiązek opodatkować usługę zgodnie z przepisami kraju wskazanego jako miejsce opodatkowania (najczęściej kraj siedziby nabywcy). Obowiązek taki nie zależy od tego czy usługi są świadczone sporadycznie czy na większą skalę.

Do końca czerwca 2021 r. przedsiębiorcy świadczący usługi opodatkowane w kraju nabywcy, często zmuszeni byli do rejestracji w zakresie podatku VAT w innym kraju UE. Wystawiali wówczas faktury zgodnie z przepisami obowiązanymi w danym kraju i wykazywali je w obowiązujących tam deklaracjach VAT. Dodatkowo taką usługę mieli obowiązek wykazać w krajowej deklaracji VAT w polu “dostawa towarów lub świadczenie usług poza terytorium kraju”.
Począwszy od lipca – przedsiębiorcy mają możliwość skorzystania z procedury One Stop Shop (OSS) i tym samym uniknięcia rejestracji w poszczególnych krajach Unii.

Przykład 2

Polski przedsiębiorca (czynny podatnik podatku VAT) świadczy usługi budowlaną na rzecz osób fizycznych z Czech. Usługi są wykonywane na nieruchomościach położonych w Czechach. Przedsiębiorca ma obowiązek rozliczyć sprzedaż w kraju nabywcy, naliczając podatek VAT wg stawek obowiązujących w tym kraju. Przedsiębiorca nie ma możliwości aby sprzedaż rozliczyć w krajowej deklaracji VAT.

Obecnie przedsiębiorca rozliczenia tego może dokonać:

• rejestrując się w zakresie podatku VAT w Czechach, wystawiając fakturę zgodnie z przepisami tam obowiązującymi i ukazując ją w czeskiej deklaracji VAT, lub
• dokonać rejestracji do procedury One Stop Shop (OSS). Sprzedaż rozliczana w ramach procedury OSS nie musi być udokumentowana fakturą, jeśli ta będzie wystawiana – sprzedawca wystawi ją zgodnie z przepisami swojego kraju, naliczając podatek VAT w stawce obowiązującej w Czechach. Kwotę VAT wpłaci do krajowego US, a ten przekaże ją do kraju nabywcy.

c. Usługi elektroniczne nadawcze lub telekomunikacyjne

Szczególne zasad dotyczą usług elektronicznych, nadawczych i telekomunikacyjnych (EE). Więcej informacji na temat tego jakie usługi zaliczamy do tej grupy tutaj.

Co do zasady usługi te opodatkowane są w kraju nabywcy – czyli w kraju gdzie nabywca ma siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Jednak po spełnieniu określonych warunków (wskazanych w art. 28k ust. 2) sprzedawca ma prawo opodatkować usługi w kraju swojej siedziby, unikając w ten sposób np. rejestracji do VAT w innym kraju UE.

Polski przedsiębiorca ma prawo aby opodatkować w Polsce powyższe usługi świadczone na rzecz osób fizycznych z innych krajów Unii Europejskiej jeśli:

• ma siedzibę działalności, a w przypadku jej braku – stałe miejsce prowadzenia działalności lub zwykłe miejsce pobytu tylko w Polsce,
• w roku bieżącym ani poprzednim nie został przekroczony limit 10 000 EUR. W przypadku krajowych podmiotów limit ten został ustalony na poziomie 42 000 zł.

Powyższy limit obejmuje:

• łączną wartość (bez podatku VAT) usług elektronicznych, nadawczych i telekomunikacyjnych świadczonych na rzecz osób fizycznych z krajów UE innych niż Polska oraz
• łączną wartości (bez podatku VAT) dostaw towarów wysyłanych lub transportowanych do innego kraju UE niż Polska (WSTO). W kwocie tej uwzględniane są także dostawy dokonywane na rzecz podatników z innych krajów UE, którzy nie mają obowiązku rozliczenia podatku VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Do końca czerwca – sprzedaż taka stanowiła sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju.

Przedsiębiorcy, którzy poza świadczeniem usług EE, dokonują dostaw towarów na rzecz osób fizycznych z innych krajów UE – muszą pamiętać, iż w przypadku gdyby towary były wysyłane, nie tylko z Polski – wówczas przedsiębiorca ma obowiązek opodatkować świadczone usługi oraz dostawy towarów w kraju nabywcy.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę – iż obowiązujący do końca czerwca limit 42 000 zł – obejmował jedynie usługi EE – nie obejmował dostaw. U przedsiębiorcy, którzy świadczą usługi EE oraz prowadzą sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju – po zsumowaniu obu tych sprzedaży limit może być przekroczony, a to wyklucza opodatkowanie tych usług w Polsce.

W przypadku, kiedy świadczenie usługi sprzedawca musi opodatkować w kraju nabywcy, aby uniknąć rejestracji do VAT w poszczególnych krajach Unii – może skorzystać z procedury OSS.

Przykład 3

Czynny podatnik podatku VAT świadczy usługę elektroniczną na rzecz osoby fizycznej z Niemiec. Podatnik – ani w bieżącym ani poprzednim roku nie przekroczył limitu 42 000 zł. Podatnik nie zdecydował się na wybór opodatkowania usługi w kraju nabywcy.
Przedsiębiorca za wykonaną usługę wystawia krajową fakturę VAT – naliczając krajowy podatek VAT.

Przykład 4

Podmiot krajowy świadczy usługi polegające na montażu stolarki okiennej (bez dostawy towarów)j. Usługi są świadczone na rzecz osób fizycznych z Niemiec. Jednocześnie prowadzi sklep internetowy, w którym sprzedaje rolety i części zamienne do nich. Towary wysyła także do osób fizycznych z innych krajów UE.

Przedsiębiorca ma siedzibę działalności tylko w Polsce i tylko z tego kraju wysyła towary.

Świadczone usługi sprzedawca musi rozliczać w kraju nabywcy. W tym celu zarejestrował się jako podatnik VAT w Niemczech.
Przedsiębiorca z początkiem grudnia 2024 r. przekroczył limit 42 tys. zł dla sprzedaży wysyłkowej.

Przedsiębiorca ma dwie możliwości w zakresie rozliczenia VAT:

• rejestruje się do podatku VAT w pozostałych krajach UE, do których wysyła towary w ramach WSTO. Dokumentuje sprzedaż zgodnie z przepisami poszczególnych krajów UE (w których świadczy usługi budowlane i do których wysyła towary), wykazuje podatek VAT w lokalnych deklaracjach VAT i wpłaca je do US w każdym kraju oddzielnie.
• rejestruje się do procedury OSS i w ramach niej rozlicza podatek VAT wg stawek obowiązujących w kraju nabywcy zarówno w odniesieniu do dostaw towarów jak i świadczonych usług. W tym wypadku może zrezygnować z rejestracji do VAT w Niemczech.

3. Czym jest procedura OSS i jak się do niej zarejestrować?

Procedura One Stop Shop (OSS) jest procedurą szczególną pozwalająca na rozliczenie VAT należnego z tytułu określonych czynności państwu członkowskiemu konsumpcji za pośrednictwem państwa członkowskiego identyfikacji.
W uproszczeniu – przedsiębiorca z niej korzystający rejestruje się w swoim kraju, dokonując sprzedaży nalicza VAT zgodnie ze stawkami obowiązującymi w kraju nabywcy, następnie składa jedną deklaracje VAT i opłaca podatek z niej wynikający. Ten za pośrednictwem krajowego US jest przekazywany do poszczególnych krajów, z których mieszkają nabywcy.

Rejestracja do OSS dokonywana jest przez złożenie druku VIU-R. Więcej informacji o tym jak należy go wypełnić dostępne jest tutaj.

Druk może zostać złożony jedynie drogą elektroniczną przy zastosowaniu podpisu kwalifikowanego. Ministerstwo Finansów nie udostępniło możliwości wysłania zgłoszenia danymi autoryzującymi czy np. profilem zaufanym.

a. Termin rejestracji

Terminy rejestracji w zależności od momentu, przekroczenia limitu wskazane zostały w poniższej tabeli.

4. Podsumowanie zasad opodatkowania usług na rzecz osób fizycznych z UE

Poniższa tabela zawiera porównanie sposobu rozliczenia poszczególnych grup usług świadczonych na rzecz osób fizycznych z UE przed 01.07.2021 i po tej dacie.

^{*W przypadku kiedy jest świadczona w ramach działalności gospodarczej zarejestrowanej w Polsce dodatkowo jest ona wykazywana w deklaracji VAT jako “świadczenie usług poza terytorium kraju”.}

5. Jak dokumentować sprzedaż usług

Poniższe zestawienie obrazuje sposób dokumentowania lub tylko księgowania usług świadczonych na rzecz nabywców niebędących podatnikami.

Autor: Katarzyna Kisiel – ifirma.pl