Jednorazowe metody amortyzacji

Z dniem 12 sierpnia 2017 r. w wyniku nowelizacji ustaw o podatkach dochodowych została wprowadzona dodatkowa możliwość jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych. Jednocześnie zachowana została możliwość korzystania z dotychczasowych rozwiązań w tym zakresie. Nadal podatnicy mogą jednorazowo amortyzować środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o wartości początkowej nieprzekraczającej 10 000 zł. Prawo do jednorazowej amortyzacji na dotychczasowych zasadach zachowali też podatnicy rozpoczynający działalność oraz tzw. mali podatnicy.

1. Jednorazowa amortyzacja środków trwałych do 10 000 zł

Na podstawie art. 22f ust. 3 updof podatnicy mają możliwość jednorazowej amortyzacji środków trwałych (jak również wartości niematerialnych i prawnych), których wartość początkowa nie przekracza 10 000 zł. Do końca 2017 roku obowiązywała wartość 3 500 zł.
Podatnicy korzystający z tego uprawnienia mogą dokonywać jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w miesiącu oddania do używania środka trwałego albo w miesiącu następnym.

Środki trwałe o wartości początkowej nieprzekraczającej 10 000 zł mogą być również amortyzowane na zasadach ogólnych. To od decyzji podatnika zależy, z której z tych możliwości skorzysta.

2. Jednorazowa amortyzacja ŚT w pierwszym roku działalności gospodarczej i u małych podatników

Po nowelizacji przepisy ustawy o podatku dochodowym zawierają odrębne regulacje obejmujące:

• jednorazową amortyzację niektórych środków trwałych, z której mogą korzystać tylko podatnicy, którzy rozpoczęli w danym roku podatkowym prowadzenie działalności gospodarczej, oraz mali podatnicy (art. 22k ust. 7-13 updof),
• jednorazową amortyzację fabrycznie nowych środków trwałych, z której mogą korzystać wszyscy podatnicy (art. 22k ust. 14-21 updof).

Podatnicy uprawnieni do jednorazowej amortyzacji

Podatnikowi, który spełnia warunki do skorzystania z jednej i drugiej możliwości jednorazowego zamortyzowania dokonanego wydatku, przysługuje prawo do wyboru przepisów, na podstawie których jednorazowo zamortyzuje środek trwały.

Pierwszą grupę podatników uprawnionych do korzystania z jednorazowej amortyzacji stanowią podatnicy, którzy w danym roku podatkowym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej. Nie dotyczy to jednak wszystkich podatników rozpoczynających działalność.
Niektórzy podatnicy rozpoczynający działalność nie mogą z tej możliwości korzystać (art. 22k ust. 11 updof). Wyłączenia obejmują sytuacje:

• podatnik, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie 2 lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną,
• podatnik, którego małżonek prowadził ww. działalność, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.

Drugą grupą podatników uprawnionych do korzystania z jednorazowej amortyzacji stanowią tzw. mali podatnicy. Podatnikami takimi w 2024 r. są podatnicy, u których wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w 2023 r. 9 218 000 zł

Środki trwałe podlegające jednorazowej amortyzacji

Jednorazowo amortyzowane na podstawie omawianych przepisów mogą być wyłącznie niektóre środki trwałe. Są to środki trwałe zaliczone do grup 3-8 stosowanego dla celów podatkowych KŚT z 2010 r. (z wyłączeniem samochodów osobowych).
Od 1 stycznia 2018 r. do celów podatkowych ma zastosowanie KŚT z 2016 r. Nie ma to jednak wpływu na obowiązujące zasady jednorazowej amortyzacji.

Limit jednorazowej amortyzacji

Łączna wysokość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych dokonanych w ciągu roku podatkowego (niezależnie od ilości nabytych środków trwałych) nie może przekroczyć równowartości kwoty 50 000 euro (dla 2024 limit wynosi 230 000 zł). Przy określaniu przekroczenia tego limitu nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych o wartości początkowej nieprzekraczającej 10 000 zł.

Jednorazowa amortyzacja jako pomoc de minimis

Jednorazowa amortyzacja środków trwałych na podstawie art. 22k ust. 7-13 updof stanowi pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis (art. 22k ust. 10 updof). Oznacza to, że:

• korzystanie z jednorazowej amortyzacji jest możliwe, jeżeli wartość pomocy de minimis w ciągu trzech lat poprzedzających moment skorzystania z jednorazowego odpisu amortyzacyjnego nie przekroczyła obowiązującego podatnika limitu pomocy de minimis (co do zasady od 01.01.2024 jest to 300 000 euro, ale do dnia 30.06.2024 dla niektórych programów pomocy limity wynoszą 200 000 euro oraz 100 000 euro dla podmiotów gospodarczych działających w sektorze transportu drogowego),
• zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów jednorazowych odpisów amortyzacyjnych jest możliwe wyłącznie w zakresie, w jakim dokonanie tego odpisu nie spowoduje przekroczenia obowiązującego podatnika limitu pomocy de minimis,
• wartość pomocy de minimis z tytułu dokonywania jednorazowych odpisów amortyzacyjnych należy uwzględniać przez kolejne trzy lata przy ustalaniu prawa do korzystania z pomocy de minimis

3. Jednorazowa amortyzacja fabrycznie nowych środków trwałych

W dniu 12 sierpnia 2017 r. weszła w życie ustawa, która wprowadza nową metodę jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych zgodnie z art. 22k ust. 14-21 updof.

Zgodnie z tym przepisem, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100.000 zł.

Kwota 100.000 zł obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego.
Ustawa daje możliwość zastosowania nowej metody amortyzacji dla środków trwałych zakupionych od stycznia 2017 r.

Obowiązek stosowania nowej klasyfikacji środków trwałych z 2016 (KŚT 2016) od stycznia 2018 w tym wypadku również nie ma wpływu na stosowanie amortyzacji jednorazowej.

Limity

Prawo do stosowania jednorazowej amortyzacji dotyczy wyłącznie:

1. fabrycznie nowych środków trwałych, których wartość początkowa wynosi co najmniej 10 000 zł

oraz

2. fabrycznie nowych środków trwałych, których wartość wynosi mniej niż 10 000 zł (lecz przekracza 3 500 zł), jeżeli łączna wartość początkowa dwóch lub więcej fabrycznie nowych środków trwałych nabytych przez podatnika w roku podatkowym wynosi co najmniej 10 000 zł.

Przepisy regulują również kwestię odpisów w przypadku fabrycznie nowych środków trwałych, których wartość początkowa wynosi mniej niż 10 000 zł, ale łączna wartość początkowa dwóch lub więcej fabrycznie nowych środków trwałych nabytych przez podatnika w roku podatkowym wynosi co najmniej 10 000 zł.

W takich sytuacjach kwotę jednorazowego odpisu należy pomniejszyć o kwotę wcześniej od nich dokonanych odpisów amortyzacyjnych na zasadach ogólnych.

Przykład 1

Przedsiębiorca ABC Jan Kowalski dokonał zakupu fabrycznie nowego środka trwałego z grupy KŚT 3-6 o wartości 15 000 zł. Podatnik może zamortyzować jednorazowo środek trwały zgodnie z art. 22k ust. 14-21 updof, czyli w ramach łącznego limitu 100 000 zł bez dodatkowych warunków.

Przykład 2

Przedsiębiorca ABC Jan Kowalski dokonał zakupu w październiku 2017 r. fabrycznie nowego środka trwałego z grupy KŚT 3-6 o wartości 8 000 zł, a w listopadzie 2017 r. – fabrycznie nowy środek trwały również z grupy KŚT 3-6 o wartości 4 000zł. W tej sytuacji prawo do jednorazowej amortyzacji obu środków trwałych na podstawie przepisów art. 22k ust. 14-21 updof podatnik uzyska dopiero w listopadzie 2017 r. (w związku z zakupem drugiego fabrycznie nowego środka trwałego o wartości przekraczającej 3 500 zł i osiągnięcia przez wartość obu środków trwałych limitu 10 000 zł).

W sytuacji, gdy ze względu na limit 100 tys. zł nie uda się zamortyzować w całości jednorazowo fabrycznie nowych środków trwałych, należy od następnego roku podatkowego dokonywać odpisów amortyzacyjnych metodą liniową lub degresywną (nie jest możliwy wybór amortyzacji metodą stawek indywidualnie ustalanych).

Wpłata zaliczki a jednorazowa amortyzacja fabrycznie nowych środków trwałych

Wprowadzone przepisy pozwalają na zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wpłat na poczet nabycia podlegających jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych.

Kwota 100 000 zł obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłat na poczet nabycia środka trwałego (zaliczek) zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Przykład 3

Przepisy określają również w art. 22k ust. 21 updof obowiązek zwiększenia przychodów o wpłatę na poczet nabycia środka trwałego zaliczoną uprzednio do kosztów podatkowych, w następujących sytuacjach:

• likwidacja działalności gospodarczej,
• zmiana formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania (ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, karta podatkowa),
• niedokonanie jednorazowego odpisu od środka trwałego,
• odpłatne zbycie środka trwałego.

Przykład 4

Przedsiębiorca ABC Jan Kowalski dokonał w październiku 2017 r. wpłaty zaliczki w wysokości 6 150 zł (5000 zł netto + 1 150 zł VAT) i zaliczył ją do kosztów uzyskania przychodów w październiku na poczet nabycia fabrycznie nowego środka trwałego z grupy KŚT 3-6 za kwotę 18 450 zł (15 000 zł netto + 3 450 zł VAT). Środek trwały został dostarczony w listopadzie 2017 r. i w tym miesiącu podatnik dokonał jednorazowego odpisu amortyzacyjnego na kwotę 10 000 zł.

Założenie hipotetyczne – podatnik w sierpniu 2018 r. dokona sprzedaży za 12 000 zł netto + 2 760 zł VAT. W tej sytuacji powstanie dochód ze sprzedaży w kwocie 7 000 zł (12 000 przychodu ze sprzedaży -15 000 wartości początkowej +10 000 zł dokonanych odpisów jednorazowych).

Autor: Zespół ifirma.pl