Ulga podatkowa na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R)

Od stycznia 2016 roku podatnicy podatku dochodowego mogą skorzystać z ulgi na działalność badawczo rozwojową. Czym jest nowa ulga, kto ma do niej prawo i co obejmuje? W jaki sposób zaksięgować wydatki na badania i rozwój w serwisie ifirma.pl? Co zmieniło się w odliczeniu ulgi od 2017 i 2018 roku?

Przepisy regulujące skorzystanie z ulgi na badania i rozwój rozliczane w roku 2020 r. pozostały niezmienione od października 2018 r. Również na obecną chwilę nie są planowane żadne prace nad zmianą powyższych przepisów.

Działalność badawczo-rozwojowa jest działalnością twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe podejmowane w sposób systematyczny, w celu zwiększenia oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Przedsiębiorcy, dzięki uldze B+R, zyskali możliwość odliczenia od podatku od 110% do 130% wydatków poniesionych na taką działalność, w dwóch etapach:

1. Na bieżąco, jako koszty uzyskania przychodów (w wysokości 100%),
2. Na koniec roku, w zeznaniu rocznym, jako ulga obniżająca podstawę opodatkowania (w wysokości 10%, 20% lub 30%).

Część wydatków podlegająca odliczeniu od podstawy opodatkowania na koniec roku nazywana jest kosztami kwalifikowanymi.

Ulga na działalność badawczo-rozwojową, która zastępuje dotychczasową ulgę na nabycie nowych technologii, została określona w art. 26e ustawy o podatku od osób fizycznych.

1. Prawo do ulgi na działalność badawczo-rozwojową

Przedsiębiorca prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą może w ramach ulgi B+R odliczyć koszty kwalifikowane, jeśli spełnia następujące warunki:

• działalność jest opodatkowana na zasadach ogólnych lub podatkiem liniowym,
• koszty działalności badawczo-rozwojowej są wyodrębniane w ewidencji rachunkowej,
• koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone w jakiejkolwiek formie (np. dotacji),
• działalność w roku, za którym przysługuje odliczenie, nie była prowadzona na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia.

A dodatkowo, jeśli koszty kwalifikowane są ponoszone w ramach badań podstawowych, wymagane jest, by badania te były prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową (w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki).

2. Koszty kwalifikowane

Za koszty kwalifikowane mogą być uznane:

• Wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę wraz ze składkami płatnymi przez płatnika tych składek, pod warunkiem, że pracownicy ci zostali zatrudnieni w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej,
• Nabywane materiały i surowce bezpośrednio związane z działalnością badawczo-rozwojową,
• Ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, a także nabywane wyniki badań naukowych, świadczonych lub wykonywanych na podstawie umowy przez jednostkę naukową na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej,
• Odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej w działalności badawczo-rozwojowej (pod warunkiem, że korzystanie nie wynikało z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem),
• Odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej dokonane w danym roku, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

3. Wysokość odpisów na koniec roku

Wysokość odpisywanych kosztów kwalifikowanych zależy od charakteru tych kosztów oraz od tego, kim jest przedsiębiorca:

• 30% kosztów związanych z wypłatą wynagrodzeń oraz składek od tych wynagrodzeń, bez kryterium przedsiębiorcy,
• 20% pozostałych kosztów dla mikroprzedsiębiorców oraz małych lub średnich przedsiębiorców,
• 10% pozostałych kosztów dla podatników, którym nie przysługuje odliczenie 20% tych kosztów.

Odliczenia można dokonać w zeznaniu za rok, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. Jeśli w danym roku wielkość dochodu podatnika jest niższa, niż kwota możliwych odliczeń lub została poniesiona strata, to odliczenia w pozostałej kwocie dokonuje się w zeznaniach za trzy lata podatkowe następujące po roku, za który przysługiwało odliczenie.

4. Zasady odliczenia ulgi po nowelizacji od 1 stycznia 2017

Od 1 stycznia 2017 r. lista kosztów kwalifikowanych została rozszerzona. Dzięki temu mikro-, mali i średni przedsiębiorcy mogą odliczyć od podstawy opodatkowania koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego poniesione na:

• przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego w Polsce lub za granicą, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
• prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy w Polsce lub za granicą, od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
• odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Polsce, jak i za granicą,
• opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.

Koszty kwalifikowane ponoszone w ramach badań podstawowych podlegają odliczeniu wyłącznie pod warunkiem, że badania te są prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową, w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki.

Od 1 stycznia 2017 r. do 50% została zwiększona przysługującą mikroprzedsiębiorcom, małym i średnim przedsiębiorcom kwota maksymalnego odliczenia od podstawy opodatkowania wszystkich kosztów kwalifikowanych na działalność badawczo-rozwojową.

Duże firmy (podatnicy niebędący mikro-, małymi lub średnimi przedsiębiorcami) będą mogły odliczyć:

• 50% wydatków osobowych oraz
• 30% pozostałych kosztów związanych z działalnością badawczo-rozwojową (art. 26e ust. 7 pkt 2 updof).

Dodatkowo z trzech do sześciu lat został wydłużony okres, w jakim przedsiębiorca może odliczyć koszty poniesione na działalność badawczo-rozwojową.

5. Zasady odliczenia ulgi po nowelizacji od 1 stycznia 2018

Od 1 stycznia 2018 r. wprowadzono zmiany w uldze na działalność badawczo-rozwojową popularnie zwanej ulgą B+R. Zmiany te dotyczą zarówno rodzajów wydatków podlegających odliczeniu, jak i wysokości przysługującego odliczenia.

Nowe kategorie kosztów kwalifikowanych

Od 2018 nastąpiło zwiększenie katalogu kosztów kwalifikowanych, nowymi pozycjami są:

• wynagrodzenia dla zleceniobiorców oraz wykonawców dzieła, a także składki na ubezpieczenie społeczne od tych wynagrodzeń w takim zakresie, w jakim czas poświęcony przez nich na działania badawczo-rozwojowe pozostaje do całego czasu wykonania zlecenia lub dzieła;
• wydatki na nabycie sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych niestanowiących środków trwałych;
• wydatki na nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem;
• odpisy amortyzacyjne od kosztów prac rozwojowych w takiej części, w jakiej inne koszty kwalifikowane niż te odpisy stanowią udział w wartości początkowej tych kosztów rozwojowych.

Doprecyzowano również, że za koszt kwalifikowany mogą zostać uznane wydatki na nabycie ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych świadczonych lub wykonywanych przez jednostkę naukową, a także wyniki badań naukowych nabyte od tej jednostki (art. 26e ust. 2 pkt 3 ustawy PIT).

Obecnie każdy przedsiębiorca ma możliwość uznania za koszty kwalifikowane koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego. Wcześniej taką możliwość mieli tylko mikroprzedsiębiorcy oraz mali lub średni przedsiębiorcy.

Podatnicy posiadający status centrum badawczo-rozwojowego w rozumieniu ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej mają prawo uznać za koszty kwalifikowane, na zasadach określonych w ustawie, także:

1. odpisy amortyzacyjne od budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością wykorzystywane w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej,
2. koszty ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, świadczonych lub wykonywanych na podstawie umowy przez jednostkę naukową w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki, a także nabycia od takiej jednostki wyników prowadzonych przez nią badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej,ponoszone na rzecz podmiotów innych niż jednostki naukowe. Koszty te nie mogą w ciągu roku podatkowego przekroczyć 10% przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Wyższe limity ulgi

Podniesiono również limit kosztów kwalifikowanych. Od 2018 przysługuje odliczenie w wysokości:

• 100 % – przedsiębiorcy niebędący CBR (centrum badawczo rozwojowe),
• 150% – przedsiębiorcy posiadający status CBR. Jedynie koszty kwalifikowane z tytułu uzyskania i utrzymania patentu będzie można odliczyć w wysokości 100%.

Ważne!

Zmiany, jakie wprowadzono w uldze B+R od początku 2018 r., nie mają zastosowania do zeznań podatkowych za 2017 r. Z uwagi na brak przepisów przejściowych w tej kwestii nowe regulacje znajdą zastosowanie po raz pierwszy dopiero do zeznań za 2018 r.

6. Zmiany w podatkowej księdze przychodów i rozchodów

Jednym z wymogów skorzystania z ulgi B+R jest wyszczególnienie kosztów działalności badawczo-rozwojowej w ewidencji rachunkowej. W odpowiedzi na ten wymóg został zmieniony wzór podatkowej księgi przychodów i rozchodów poprzez dodanie nowej kolumny 16. „Koszty działalności badawczo-rozwojowej, o których mowa art. 26e ustawy o podatku dochodowym”, w którą należy wpisać wszystkie koszty takiej działalności, niezależnie od tego, jaka ich część będzie odliczona od podstawy opodatkowania.

Nowy wzór księgi przychodów i rozchodów wszedł w życie 8. kwietnia 2016 roku, jednak zgodnie z przepisami przejściowymi, jeśli księga została założona przed wejściem w życie nowego wzoru, to możliwe było jej prowadzenie na dotychczasowych zasadach do końca 2016 r.

Dla wszystkich naszych użytkowników został wprowadzony wydruk księgi przychodów i rozchodów zgodny z nowym wzorem w kwietniu 2016 r.

7. Księgowanie kosztów związanych z B+R w ifirma.pl

Naszym użytkownikom, którzy prowadzą działalność badawczo-rozwojową, umożliwiamy właściwe księgowanie ponoszonych na tę działalność kosztów do 16. kolumny księgi przychodów i rozchodów.

W pierwszej kolejności należy przejść do zakładki Pulpit ➡ Konfiguracja ➡ Dane firmy i zaznaczyć checkbox “Firma rozlicza koszty na badania i rozwój zgodnie z art. 26e Ustawy o podatku dochodowym”.

Po zapisaniu ustawień wszystkie koszty księgujemy na dotychczasowych zasadach. Dodatkowo, jeśli wydatek ma związek z działalnością badawczo rozwojową, to w zakładce Ewidencje ➡ Księga przychodów i rozchodów należy wejść w szczegóły tej pozycji i użyć akcji dodaj wpis w kolumnie “badania i rozwój”.

W wyświetlonym formularzu wartość wybrana w polu “Wysokość odliczenia” nie ma wpływu na sam wydruk KPiR, ale posłuży do prawidłowego zastosowania ulgi B+R w zeznaniu rocznym utworzonym przy pomocy serwisu pitroczny.pl.